Βιβλιοκριτική Γιάννη Κεσσόπουλου
Το δεύτερο βιβλίο του Λευτέρη Μαραγκάκη κινείται σε έναν εντελώς διαφορετικό χώρο από αυτό των μυθιστορηματικών αναμνήσεων, που μας έδωσε στις ΜΕΤΑΚΟΜΙΣΕΙΣ. (Εκδόσεις Γαβριηλίδη). Με αφορμή τις πολιτικές αλλαγές της Σοβιετίας, ξετυλίγει ένα παλιό φονικό με ήρωα έναν ελασίτη, που κυνηγημένος από τις τύψεις του καταφεύγει στη Ρουμανία, παντρεύεται και ριζώνει εκεί. Μετά την πτώση του Τσαουσέσκου, αποφασίζει να γυρίσει στην Ελλάδα για να βρει τους συγγενείς του θύματός του, ελπίζοντας σε μια λύτρωση. Σ’αυτό το γυρισμό παίρνει μαζί και τη γιατρό θυγατέρα του, για κάτι καλύτερο που θα μπορούσε να βρει στην Ελλάδα, από το πολιτικό χάος της Ρουμανίας, που ζούσε τότε την πολιτική κοσμογονία της. Όμως επειδή η ζωή συνήθως τα θέλει αλλιώς, στα σύνορα ο παλιός ελασίτης παθαίνει ανακοπή, κι έτσι η κόρη του, η Ραλούκα, ποιος ξέρει από ποιά ηθική ή πατρική αγάπη ορμώμενη, αποφασίζει να βρει η ίδια τους συγγενείς για να υλοποιήσει την επιθυμία του πατέρα της. Μια παράλληλη ιστορία προϊστορικής ανασκαφής, οδηγεί τον αναγνώστη στη μεταφυσική, όπου ως νήματα αράχνης δένονται προϊστορικά πολιτικά πάθη με τον εμφύλιο. Ο αρχαιολόγος δεν μπορεί να κάνει τίποτα περισσότερο από το να χαράξει με τα εργαλεία του την αιώνια διαδρομή που οδηγεί στο τυφλό πάθος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το βιβλίο επικεντρώνεται σε γυναικείους ιδανικούς χαρακτήρες, οι οποίοι και αποτελούν τον κύριο άξονά του, σε αντίθεση με τους αντρικούς που παραπαίουν στις τύψεις και στην αδυναμία. Η Ραλούκα θα φροντίσει για την ταφή του φίλου της, η Ροξάνα θα κυβερνά τις σχέσεις της με τον Δημοσθένη και η Άνκα θα καίγεται για τα ανεκπλήρωτα που της τύχανε στη ζωή της. Η Ελένη για πρώτη φορά στη ζωή της θα αναμετρηθεί με τη μικρόψυχη κοινωνία της και με έναν σύζυγο άρπαγα της κοινής πατρικής περιουσίας. Η αδελφική οφειλή στο μερίδιο της αγάπης που της αναλογούσε κατακρεουργημένη από την απόσταση και την ενοχή του φονέως αδελφού θα κάνουνε την Ελένη να αγνοήσει το κοινωνικό στάτους του χωριού που προαιώνια απαιτούν οι συγγενικές σχέσεις.
Το βιβλίο κυριαρχείται από το μαγικό και τη μεταφυσική και υλοποιείται από την καθημερινότητα της ηρωίδας σε σχέση ή μάλλον στην έλλειψη σχέσης της ζωής της με τα όσα έχουν διαδραματισθεί αιώνες πριν στο Αχλαδοχώρι Σερρών όπου η αδερφή του πατέρα της θα θελήσει κι αυτή να αποδώσει την ύστατη δικαιοσύνη στο πρόσωπο της ανιψιάς της. Ο νεκρός που αρνείται να ησυχάσει για πάντα, πότε βοσκός και πότε ταξιδιώτης, ψάχνει συνδέοντας παράταιρες εποχές κι ανθρώπους.
Ο παρών χρόνος του βιβλίου δένεται με τον παρελθόντα μέσω προσώπων που εν αγνοία τους συνεχίζουν την ιστορική μνήμη. Το φονικό του 46 ίσως να μην απέχει πολύ ως προς τις συνθήκες που το γέννησαν, από το αρχαίο φονικό ή και το αρχαίο φονικό καθόρισε τους όρους του φόνου που έγινε από τον νεαρό και άμυαλο αντάρτη. Κι ο προπομπός Ερμής άλλοτε με τα ρούχα του σταθμάρχη κι άλλοτε με τα ρούχα του βοσκού, υφαίνει πανάρχαιες σχέσεις με ενδιάμεσες σαϊτιές τα ανθρώπινα πάθη και τις αδυναμίες, που μέσα από την διάθεση του συγγραφέα για τον ονειρικό υπερρεαλισμό κάνει όλο το κείμενο να σκιάζεται από φοβέρες κι επιθυμητές αναμνήσεις. Η αρχαίες άρπυιες αντάμα με Βαλκάνιες θεότητες αλληλοχρεώνονται τις αποφάσεις της ειμαρμένης, που από τις πρώτες σελίδες θα καθορίσει τις τύχες των ηρώων του. Ο ατυχής φίλος Δημοσθένης θα ζορισθεί πολύ ανάμεσα στο νόστο και την αυτόχειρη τελευτή του βίου του, κάνοντας τη Ραλούκα να σκεφτεί πικρόχολα στο τέλος του βιβλίου, ότι ίσως αυτή η πατρίδα να μην είναι πάντοτε στα κέφια της.
Το δεύτερο αυτό μυθιστόρημα του Λευτέρη Μαραγκάκη αποτελεί για σύγχρονη τοιχογραφία του Βαλκανικού χώρου κι αξίζει να διαβαστεί
